door Sjaak Overbeeke
Een bepaalde mate van stress is goed, dat weten we zo langzamerhand. Het zorgt ervoor dat we actief blijven, dat we presteren, dat we innoveren en concurrerend blijven. Maar wanneer die stress te groot is en niet voldoende wordt afgewisseld met ontspanning, dan kan er een vorm van chronische stress ontstaan, dat wil zeggen stress die niet meer weggaat van een paar nachten slapen of van een potje tennis. De stress heeft zich dan opgehoopt en vastgezet.
Neurobiologisch gesproken blijf je dan een te lange periode het stress-hormoon cortisol aanmaken in je hersenen, waardoor bepaalde delen van je brein, m.n. de amygdala, verstoord raken, waardoor vervolgens het afvuren van stress-signalen niet meer stop gezet wordt. Dit zorgt ervoor dat je rusteloos wordt, dat het steeds moeilijker voor je wordt om stil te zitten en tot rust te komen en dat gaandeweg ook je slaap ontregeld raakt. Hersenen die zo ontregeld zijn veroorzaken gaandeweg ook geheugenproblemen en in ernstige vorm depressieve gevoelens en paniekstoornissen.
Je zult begrijpen dat er geen heldere belletjes in je hoofd gaan rinkelen wanneer je een dergelijke kritische stress-grens bereikt. Hoe wij omgaan met stress lijkt op de fabel van de gekookte kikker: wanneer je een kikker in kokend water gooit (lees: hoge druk), dan springt hij er meteen weer uit, maar zet je hem in een pan met koud water en draai je dan langzaam het vuur hoog tot het kookpunt, dan zal hij zich steeds meer aanpassen totdat hij te gaar is om nog uit de pan te kunnen springen. Je moet dus alert zijn en de eerste signalen serieus nemen en uitkijken dat je niet opgebrand raakt.
Eerste signalen van overmatige stress kunnen zijn (vooral wanneer je er een aantal bij elkaar herkent): constant hoge ademhaling, geïrriteerdheid, ’s ochtends niet uitgerust wakker worden, weinig lachen, met tegenzin naar het werk gaan, minder gezond gaan eten, hartkloppingen, hoofdpijn, gespannen schouders en rug, te moe om nog leuke dingen te gaan doen. Het zou eens goed voor je kunnen zijn, wanneer je vindt dat het spanningsniveau ook bij jou ongemerkt aan het oplopen is, om na te gaan hoe lang dit proces al gaande is. En, wanneer dat al een lange periode is, om eens te bedenken, hoe jij daar wat aan zou kunnen veranderen. Want als jij het niet gaat doen, wie dan wel?
